روف گاردن

زندگی شهرنشینی گذشته از فواید خود، مشکلات بی‌پایانی هم دارد. از آلودگی هوا و جزایر گرمایی شهری گرفته تا تاثیرات جسمی و روانی که در اثر زندگی در محیط غیرطبیعی پدید می‌آیند. روف گاردن روش مبتکرانه‌ای است که برخی از این مشکلات را کم‌رنگ‌تر کرده و کیفیت زندگی شهری را بالا می‌برد. اما پیش از هر چیز باید بدانیم روف گاردن یعنی چه.

روف گاردن، باغ‌بام یا باغ پشت بام فضای سبزی است که بر روی سقف یا سطحی بالاتر از زمین در ساختمان قرار می‌گیرد. این روش مبتکرانه برای استفاده از فضاهای بلااستفاده، راه مناسبی است برای تامین فضای سبز مورد نیاز در کلان‌شهرها و بسته به مدل طراحی خود، هم فضای تفریحی راحت و خصوصی به ساختمان اضافه می‌کند، هم زیستگاه جدیدی را برای گیاهان و جانوران پدید می‌آورد. در تراکم شهری بالا و در شهرهایی با آلودگی بالا مثل شهر تهران این فضا ارزشمندتر و مهم‌تر خواهد بود. علاوه بر آن ارزش مادی آپارتمان از لحاظ کیفیت و مقاومتی را نیز به مقدار چشمگیری افزایش خواهد داد.

از فواید دیگر روف گاردن می‌توان به کاهش آلودگی صوتی و کاهش جذب دما در داخل ساختمان اشاره کرد که در نهایت باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود. باغ‌بام‌ها همچنین با جذب آب باران، جاری شدن آب در سطح زمین را به تاخیر انداخته و با جلوگیری از هدررفت آب، در کنترل حجم آب جاری تاثیر دارند.

این نوع از روف گاردن شامل پوشش گیاهی سبک با ارتفاع کم و بستر کاشت سطحی است که بر روی هر جنس بامی به راحتی و بدون نیاز به مقدمه‌چینی‌های ساختاری نصب می‌شود. گیاهانی که برای این نوع روف گاردن انتخاب می‌شوند اغلب نیازمند رسیدگی اندکی هستند و به ندرت نیاز به نصب سیستم آبیاری پیدا می‌کنند. از این نوع بام سبز بیشتر با اهداف محیط زیستی و زیبایی‌شناختی استفاده می‌شود و نه به عنوان ساختن فضای باز قابل استفاده.

بام سبز گسترده برای انواع ساختمان‌ها و آپارتمان‌ها با بام مسطح بزرگ بهترین گزینه به شمار می‌رود و برای ساختمان‌های مسکونی با بام‌های کم‌شیب و ساختمان‌های بازسازی‌شده نیز مناسب است. این نوع از روف گاردن حداکثر 15 سانتی‌متر ضخامت دارد و حداقل مقدار بار وزن را بر روی سقف وارد می‌کند، در نتیجه بهترین انتخاب برای گیاهانی با آبیاری دیم و کمترین نیاز به نگهداری هستند. پوشش گیاهی این بام از پیش در فرش‌های حاوی محیط کشت کاشته شده و هنگام نصب به روی بام منتقل می‌شود. این سیستم‌ها برای زمانی که وزن بار محدودی بتوان اضافه کرد بهترین انتخابند و ضمناً بسیار مقرون‌به‌صرفه‌ هم هستند، در عوض امکان حرکت در آن‌ها به دلیل حفظ پوسته‌ی آب‌بندی‌شده و سلامت گیاهان محدود است.

سیستم بام سبز متمرکز با گیاهان متنوع از گیاهان علفی و انواع گل‌ها گرفته تا درختچه‌های زینتی و درخت‌های کوچک پر می‌شود و نیاز به رسیدگی حرفه‌ای و سیستم آبیاری پیشرفته دارد. عمق خاک نیز در این نوع از روف گاردن بالای 30 سانتی‌متر است. بام سبز متمرکز پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای طراحی و تنوع زیستی دارد و برای هر کاربری‌ای ایده‌آل است: از باغچه‌های کوچک شخصی گرفته تا پروژه‌هایی در حد و اندازه‌ی پارک‌های عمومی. در این طراحی می‌توان از المان‌هایی نظیر پیاده‌رو، نرده، باغچه‌ی سبزیجات، مبلمان فضای باز، پرگولا یا کلاه‌فرنگی، آبنما و آلاچیق استفاده کرد.

این نوع روف گاردن حداکثر بار وزن را به سقف وارد می‌کند و نگهداری و مراقبت از آن به نوع گیاهان و طراحی آن بستگی دارد. قیمت بام سبز متراکم به دلیل طراحی و ابزار پیچیده‌تر و همین‌طور نیاز به نیروی انسانی بیشتر، از انواع دیگر روف گاردن بالاتر تمام می‌شود.

مشخصه‌ی بام‌های سبز نیمه‌متمرکز گیاهان سبز کوچک،  پوشش گیاهی خاک، چمن و بوته‌های کوچک است که عموماً نیاز به رسیدگی متوسط و آبیاری گاه‌به‌گاه دارند. عمق متوسط خاک برای این نوع از روف گاردن بین 15 تا 30 سانتی‌متر است. در واقع این سبک را می‌توان تلفیقی از دو نوع متمرکز و گسترده دانست که امکان داشتن بام سبز متنوعی را با هزینه‌ی طراحی، نصب و نگهداری مناسب فراهم می‌کند.

بر خلاف انواع دیگر دیگر روف گاردن، در این سیستم به جای استفاده از لایه‌ی پیوسته برای کاشت بر روی بام، گیاهان در محیط ناپیوسته کاشته شده و بر روی بام قرار می‌گیرند. این محیط اغلب به شکل فلاورباکس و گلدان با طراحی متنوع و زیباست که می‌تواند بام را به طول کامل بپوشاند و یا تنها بخش‌هایی از آن را پر کند. این فناوری ساخت و ساز مدرن بهره‌وری انرژی را افزایش می‌دهد و قابل اضافه کردن به هر دو نوع بام سبز متمرکز و گسترده هم هست. بام‌های سبز مدولار به راحتی قابل نصب هستند و امکان جابه‌جایی آن‌ها هم مزیتی است که نباید از آن غافل شد.